Tribolex    Expertise, ervaring en creativiteit

 

Content on this page requires a newer version of Adobe Flash Player.

Get Adobe Flash player

Metaalbewerkingsvloeistoffen

 

Metaalbewerkingsvloeistoffen kunnen worden verdeeld in twee groepen. De eerste groep omvat vloeistoffen die in de uiteindelijke samenstelling een hoog wateraandeel bevatten (85% of meer). Deze worden door de eindgebruiker zelf samengesteld door een olieproduct met water te emulgeren ("boorolie") of door een concentraat in water op te lossen. De tweede groep bestaat uit "puur smeermiddel", ook wel aangeduid als "neat oils" ("snijolie") en wordt door de leverancier in gebruiksklare vorm geleverd. De tabel geeft een overzicht van de meest gebruikte producten.

 

 
producttype
samenstelling
toepassing
opmerkingen
"pure fluid"
"neat oil", "snijolie"
minerale olie met anti-slijtage, "EP"- en anticorrosie additieven
onverdund
bevat meestal een deel plantaardige olie met polaire vetzuren
"waterextensible fluid"
emulgeerbare olie ("boorolie")
emulgeerbare minerale olie met anti-slijtage, "EP"- en anticorrosie additieven en emulgator
als olie in wateremulsie (2-10% olie)
melkachtig uiterlijk
micro-emulsie
emulgeerbare synthetische olie (PAO) met anti-slijtage, "EP"- en anticorrosie additieven en emulgator
als olie in wateremulsie (2-10% olie) waarbij de oliedruppeltjes in de vloeistof veel geringere afmetingen hebben dan bij een normale emulsie
staat bekend onder de naam "semisyntheet" of "halfsyntheet", min of meer transparant uiterlijk
in water oplosbaar concentraat
in water oplosbare vloeistof (vooral PAG, anorganische zouten en oppervlakte actieve stoffen) met anti-slijtage, "EP"- en anticorrosie additieven
in water op te lossen concentraat(2-10%)
transparante vloeistof, staat bekend onder de naam "syntheet"

 

Met de woorden "halfsyntheet" en "syntheet" wordt bij metaalbewerkingsproducten iets anders bedoeld dan bij smeervloeistoffen. Bij metaalbewerking betekent "halfsyntheet" een product gebaseerd op poly-alfa-olefinen (PAO's). Bij motorolie, tandwielolie en ompressorolie noemt men een product op basis van PAO's (API groep IV) "synthetisch" en een product dat bestaat uit een mengsel van PAO's en conventionele minerale olie "halfsynthetisch". Het woord "syntheet" is bij metaalbewerkingsproducten gereserveerd voor in water oplosbare concentraten (als tegenstelling tot emulgeerbare producten), bij andere smeermiddelen heeft "synthetisch" de betekenis van "door een syntheseproces vervaardigd". Het is zaak bij het vergelijken van productbeschrijvingen dit verschil in taalgebruik goed in het oog te houden!

Rol van de vloeistof bij verspanen

De rol van de bewerkingsvloeistof bij verspanen is een andere dan wanneer vloeistof puur als smeermiddel wordt ingezet. Bij een normale smeertechnische toepassing dient het smeermiddel om slijtage, warmteontwikkeling en wrijving te beperken met als doel de constructie zo lang mogelijk in de oorspronkelijke (functionele) vorm te behouden Bij metaalbewerking heeft de vloeistof een volkomen andere rol. Weliswaar dient ook slijage te worden beperkt, warmte te worden afgevoerd en wrijving te worden verminderd, maar het uiteindelijke doel daarvan is de door het verspanen beoogde vormverandering te vergemakkelijken. Bij smering gaat het om vormbehoud, bij metaalbewerking om het "faciliteren" van de gewenste vormverandering - een fundamenteel verschil.

Keuze van de meest geschikte vloeistof

De keuze welke vloeistof in een concreet geval optimaal is, is ingewikkeld. Dat komt omdat er talloze factoren zijn die bij die keuze een rol spelen. In de afbeelding is het keuzeproces aangegeven.. Omdat er veel invloedsfactoren zijn, kan niet alleen op basis van laboratoriumresultaten of productbeschrijvingen een keuze worden gemaakt. Laboratoriumonderzoek kan als eerste selectie dienen om bijvoorbeeld milieubelasting, gezondheidsaspecten, corrosiewering en slijtagebeperking te controleren. Vervolgens zal echter zorgvuldig in de praktijk moeten worden getest of aan alle te stellen eisen wordt voldaan. Het opzetten van een zinvolle praktijktest is daarbij geen sinecure: het valt meestal niet mee om alle invloedsfactoren te beheersen, laat staan de invloed van het personeel dat uiteindelijk met het product moet gaan werken.

Content on this page requires a newer version of Adobe Flash Player.

Get Adobe Flash player

Er zijn talloze bedrijven die vloeistoffen voor metaalbewerking aanbieden, zowel grote multinationaal werkende bedrijven als eenmansondernemingen. De kwaliteit van aanbieders laat zich vrij gemakkelijk aflezen zodra er een discussie wordt gestart over de gezondheids- en milieuaspecten van de te leveren producten. De goede zullen probleemloos de wettelijk verplichte informatie kunnen verschaffen en daar met autoriteit over kunnen spreken, de minder goede zullen niet verder kunnen gaan dan het beschikbaar stellen van documentatie die door henzelf nauwelijks wordt begrepen. Gezien de aan het gebruik van metaalbewerkingsproducten verbonden milieu en gezondheidsrisico's is het verstandig op dat gebied ondeskundige aanbieders te mijden. Ook relatief kleine aanbieders kunnen over de vereiste deskundigheid beschikken, danwel daar eenvoudig toegang toe hebben.

Groei van micro-organismen

Bij gebruik van emulgeerbare producten kan er groei van micro-organismen optreden op het scheidingsvlak van "ingesleepte olie" en emulsie. Voorwaarde voor de groei van micro-organismen is verontreiniging van de emulsie door minerale olie uit de bewerkingsmachine (leibaanolie). Het kan leiden tot grote stankoverlast, verstoppingen van leidingsystemen en minder goede bewerkingskwaliteit. Het gaat vooral om micro-organismen die gedijen in een anaerobe omgeving op het scheidingsvlak van emulsie en olie. Een circulatiesysteem met metaalbewerkingsvloeistof vormt een soort " industrieel aquarium".

Content on this page requires a newer version of Adobe Flash Player.

Get Adobe Flash player

Het probleem is te beperken door er voor te zorgen dat er zo weinig mogelijk smeerolie in de emulsie terecht komt. Bovendrijvende olie dient zo goed mogelijk verwijdert te worden. Om een anaeroob milieu te voorkomen dient de vloeistof bij voorkeur continu te circuleren en eventueel te worden belucht. Ook verontreiniging met spaanmateriaal dient beperkt te worden, zonodig dient dit te worden afgescheiden en verwijderd.. Het inwerpen van etensresten, sigarettenpeuken en ander afval in het reservoir dient vermeden te worden. In extreme gevallen kan het inzetten van een biocide helpen de groei van micro-organismen te beperken. Dat dient met mate te gebeuren om het ontwikkelen van resistente micro-organismen te voorkomen. De belangrijkste maatregel is zorgen dat het systeem schoon is en schoon blijft door verontreinigingen continu te verwijderen. Bij eerste vulling dient vooraf het gehele systeem volledig gereinigd en ontsmet te worden, een maatregel die bij iedere verversing of overschakeling naar een andere vloeistof volledig en nauwgezet moet worden herhaald.

Meer informatie